ADHD U KOBIET

W literaturze naukowej coraz częściej podkreśla się, że kobiety z ADHD są grupą niedodiagnozowaną, a ich objawy zbyt długo były pomijane lub mylnie interpretowane. Historycznie ADHD badano głównie u chłopców, co spowodowało, że kryteria diagnostyczne oraz wyobrażenia na temat objawów były dostosowane do męskich wzorców zachowań.

RÓŻNICA W PREZENTACJI OBJAWÓW

Wykazano, że ADHD u kobiet objawia się inaczej niż u mężczyzn – częściej występują symptomy wewnętrzne, emocjonalne i społeczne, mniej widoczne w zachowaniu zewnętrznym. U kobiet ADHD częściej łączy się z różnymi formami maskowania lub kompensacji objawów i może przejawiać się w postaci:

• wewnętrznego rozproszenia uwagi i chronicznego roztargnienia,
• uwewnętrznionej nadaktywności psychoruchowej np. gonitwy myśli,

• zaburzenia organizacji codziennych zadań (zarządzanie czasem, obowiązki, planowanie),

• impulsywności emocjonalnej – nagłych zmian nastroju, łatwych wzruszeń, frustracji,

• niskiego poczucia własnej wartości i silnej potrzeby „ukrywania” objawów przed otoczeniem (maskowania)

• emocjonalnego wypalenia

• perfekcjonizmu, jako formy kompensacji objawów ADHD,

• przytłoczenia codziennością, szczególnie w rolach opiekuńczych (matka, partnerka),

• objawów nasilających się w określonych fazach cyklu hormonalnego.

Często pojawiają się też dodatkowe problemy, jak zaburzenia snu, objadanie się, samookaleczenia czy nadużywanie alkoholu oraz zaburzenia współwystępujące jak depresja, zaburzenia lękowe, choroba afektywna dwubiegunowa. To współwystępowanie często przesłania objawy ADHD i prowadzi do błędnych diagnoz (np. tylko depresji), bez rozpoznania pierwotnego zaburzenia, a co za tym idzie do niewłaściwego leczenia i braku skutecznej pomocy. Obecnie większość kobiet otrzymuje właściwą diagnozę dopiero około czterdziestki.

Niektóre objawy ADHD prezentują się u obu płci jednakowo, jednak mogą być różnie interpretowane społecznie np.

• problemy z koncentracją,

• zapominanie o codziennych obowiązkach,

• trudności z kończeniem zadań,

• niska tolerancja na frustrację.

U dziewcząt i kobiet często są one przypisywane lenistwu, roztrzepaniu lub innym cechom związanym z charakterem, podczas gdy u chłopców traktowane są jako obraz objawów ADHD.

“Nie jesteśmy zepsutymi wersjami ludzi neurotypowych – jesteśmy kompletnie innym projektem.”
– Kassiane Asasumasu

ROLA HORMONÓW

Coraz więcej badań wskazuje na istotny wpływ wahań hormonalnych na nasilenie objawów ADHD. W fazie przedmiesiączkowej wiele kobiet doświadcza pogorszenia koncentracji i nastroju. Często współistnieje też przedmiesiączkowe zaburzenie dysforyczne. Objawy ADHD mogą też nasilać się w okresie okołomenopauzalnym, gdy poziom estrogenów spada, co wpływa na funkcje poznawcze. Estrogen oddziałuje na układ dopaminergiczny, który odgrywa kluczową rolę w ADHD – dlatego jego spadek może pogłębiać objawy. Żeby lepiej wspierać kobiety z ADHD i odpowiednio dopasowywać strategie leczenia do indywidualnych potrzeb pacjentek potrzeba większej współpracy między ginekologami a psychiatrami.

KLUCZOWE RÓŻNICE MIĘDZYPŁCIOWE 

Uwaga
Kobiety: Częściej rozproszenie, zapominanie, problemy z organizacją
Mężczyźni: Trudność w utrzymaniu koncentracji, ale częściej w formie przerywania lub ignorowania zasad

Impulsywność
Kobiety: Głównie emocjonalna (płaczliwość, lęk)
Mężczyźni: Głównie behawioralna (agresja, działania bez namysłu)

Hiperaktywność
Kobiety: Rzadziej fizyczna, częściej wewnętrzne napięcie, presja, gonitwy myśli
Mężczyźni: Wyraźna fizyczna ruchliwość

Zaburzenia towarzyszące
Kobiety: Depresja, lęk, zaburzenia odżywiania
Mężczyźni: Zaburzenia zachowania, uzależnienia

Rozpoznanie
Kobiety: Często późne (po 30. lub 40. r.ż.), błędnie jako depresja
Mężczyźni: Częściej w dzieciństwie lub wieku szkolnym

PRAKTYKA SAMOPOZNANIA

Odnotuj, które z powyższych informacji opisują Twoje ADHD. Może znajdujesz też takie, które zupełnie Cię nie dotyczą. Zmapuj wszystko to, co już wiesz o sobie w kontekście ADHD. Spisz to na kartce albo w telefonie, rozrysuj lub stwórz tablicę z notatkami.

MASKOWANIE ADHD

Osoby z ADHD bardzo często przez lata funkcjonują w trybie nadmiernego wysiłku. Oznacza to, że podejmują codzienne działania nie z poziomu autentycznej motywacji i lekkości, lecz z nieustannego napięcia, przymusu i powinności. Ten tryb działania może być trudny do zauważenia, ponieważ bywa skuteczny – prowadzi do wysokiej produktywności, zaangażowania, spełniania oczekiwań innych. Jednak z czasem jest bardzo kosztowny – wyczerpujący psychicznie i fizycznie, a także sprzyja wypaleniu.

CZYTAJ >>